Naturopata wykorzystuje wiedzę z zakresu naturopatii, dietetyki i suplementacji, tradycyjnej medycyny ludowej, terapii manualnych, a także psychologii i hipnoterapii celem przywrócenia homeostazy organizmu, zdrowia oraz dobrego samopoczucia. Wskazuje wartości rodzinne i społeczne jako elementy istotne dla zdrowia psychicznego.

Naturopata propaguje kontakt z naturą i aktywność fizyczną. Przed przystąpieniem do zabiegu zapoznaje się z historią dolegliwości, relacji rodzinnych oraz kondycją emocjonalno-psychiczną. Dokonuje wyboru technik przywracania zdrowia, stymuluje bioenergię organizmu, przywracając jej swobodny przepływ zarówno w zakresie ciała, emocji, jak i duchowym. Harmonizuje organizm, wzmacnia jego system immunologiczny, pobudza procesy regeneracyjne. Propaguje i zaleca zdrowy i zgodny z naturą styl życia.

• określaniu kondycji psychofizycznej osoby korzystającej z usług,
• analizowaniu dokumentacji diagnoz dokonanych przez innych specjalistów do spraw zdrowia,
• określaniu własnego postępowania terapeutycznego prowadzącego do poprawy jakości życia osoby korzystającej z usług,
• współpracowaniu z zespołem interdyscyplinarnym,
• prowadzeniu obserwacji terapeutycznej osoby korzystającej z usług,
• wydawaniu opinii o kondycji psychofizycznej osoby korzystającej z usług oraz przebiegu i rokowań procesu terapii,
• opracowywaniu i weryfikacji narzędzi badawczych do diagnozy terapeutycznej,
• dobieraniu metod i technik bezpośredniego oddziaływania terapeutycznego z uwzględnieniem ewentualnych przeciwwskazań,
• stosowaniu terapii manualnej i zalecaniu ćwiczeń oddechowych i rozluźniających,
• stosowaniu narzędzi do oddziaływania na meridiany oraz punkty biologicznie aktywne w celu uzyskania efektu terapeutycznego,
• prowadzeniu poradnictwa w zakresie diety i suplementacji oraz zdrowego i zgodnego z naturą stylu życia,
• prowadzeniu poradnictwa i edukacji w zakresie prawidłowych relacji w środowisku rodziny, innych najbliższych osób oraz w miejscu pracy,
• stymulowaniu zmysłów, wyobraźni i odczuć z wykorzystaniem dźwięków, wizualizacji, metafory, muzykoterapii,
• prowadzeniu warsztatów, treningów i zajęć grupowych, w tym również z dziećmi, młodzieżą, pobudzających kreatywność oraz świadomość wartości społecznych, celu życia, a także pewności siebie,
• realizowaniu indywidualnej lub grupowej terapii zajęciowej, terapii systemowej rodzin, bajkoterapii lub psychodramy, hipnoterapii,
• prowadzeniu terapii z wykorzystaniem homeopatii⁶, biorezonansu i fal milimetrowych ³,
• prowadzeniu dokumentacji terapeutycznej na potrzeby placówki i innych specjalistów,
• kierowaniu placówką terapii naturalnych,
• kierowaniu pracą zawodową osób wykonujących zawód naturopaty,
• kształceniu osób wykonujących inne zawody paramedyczne,
• prowadzeniu prac badawczych w dziedzinie naturopatii oraz publikowaniu ich,
• stosowaniu przepisów prawa dotyczących praw osób korzystających z usług naturopaty.

Obecnie (2019 r.) istnieje możliwość potwierdzania kompetencji w zawodzie naturopata w systemie nauki zawodu w rzemiośle, który umożliwia zdobycie tytułu czeladnika, a następnie mistrza. Dokumentami potwierdzającymi te tytuły są odpowiednio: świadectwo czeladnicze oraz dyplom mistrzowski. Egzaminy są organizowane przez Izby Rzemieślnicze.

Osoby zainteresowane rozwojem zawodowym w obszarze naturopatii mogą ubiegać się o certyfikaty przyznawane przez stowarzyszenia branżowe.

Akupunkturzysta jest zawodem o charakterze usługowym. Sferą działania
akupunkturzysty są punkty akupunktury, tj. punkty biologicznie aktywne
rozmieszczone na powłokach całego ciała. Przed wykonaniem
zabiegu akupunkturzysta przeprowadza wywiad z pacjentem uzyskując
informacje pozwalające określić przyczynę choroby i jej lokalizację narządowo-
energetyczną oraz ustala historię choroby. Określa zaburzenia
bioenergetyczne korzystając z tradycyjnych metod diagnozowania, takich
jak badanie tętna, oględziny języka, analiza twarzy (układ bruzd,
zmarszczek, kształtu, przebarwień, znamion oraz ich lokalizacji), oceny
charakteru głosu i zapachu pacjenta. Akupunkturzysta wkłuwa igły
w ściśle określone punkty w ciele pacjenta i pozostawia je na 20–40 minut.
W celu zwiększenia efektu terapeutycznego stosuje również zabiegi
takie, jak: elektroakupunktura, moxa, bańki. Akupunkturzysta informuje
pacjenta o możliwości wystąpienia przesilenia chorobowego lub wystąpienia
innych objawów w postaci senności i zasinienia w miejscach wykonywania
zabiegu.

Do wykonywania zawodu akupunkturzysty preferowane jest wykształcenie
średnie oraz ukończenie kursu akupunktury lub szkoły policealnej
z zakresu akupunktury w szkołach niepublicznych.

Zielarz-fitoterapeuta wykorzystuje wiedzę z zakresu farmakognozji, botaniki, dietetyki i suplementacji. Pozyskuje, przechowuje i sprzedaje zioła, wyroby zielarskie, kosmetyczne oraz suplementy diety. We współpracy z farmaceutami i lekarzami określa dawkowanie preparatów sporządzonych z ziół, zna wskazania oraz przeciwwskazania ich zastosowań oraz interakcje z produktami leczniczymi. Zna działanie substancji czynnych w leczeniu, takich jak: alkaloidy, saponiny, olejki eteryczne, gorczyce, garbniki, śluzy, flawonoidy i inne.

Zawód zielarz-fitoterapeuta wymaga dobrej orientacji w obszarach powiązanych z medycyną, dietetyką i suplementacją, a także w wynikach najnowszych badań w zakresie ziołolecznictwa, diagnozy i leczenia.

Sposoby wykonywania pracy

Praca zielarza-fitoterapeuty polega m.in. na:

• pozyskiwaniu (od plantatorów i zbieraczy) ziół i roślin leczniczych, przyprawowych i olejkodajnych ziół w różnych ich postaciach: pączków, kwiatów, liści, korzeni, jak i kory,
• nadzorowaniu procesu suszenia ziół i roślin leczniczych oraz dbałości o przestrzeganie norm, jakim powinny odpowiadać poszczególne surowce (standaryzacja materiału roślinnego),
• dokonywaniu oceny jakości oraz własności surowców i końcowych produktów kosmetycznych, zielarskich, a także suplementów diety i żywności,
• weryfikowaniu surowców roślinnych pod kątem zawartości i składu ilościowego i jakościowego związków czynnych, np.: alkaloidów, saponin, olejków eterycznych, gorczyc, garbników, śluzów, flawonoidów i innych,
• pośredniczeniu w sprzedaży produktów,
• doradzaniu w zakupie produktów zielarskich, kosmetyków i suplementów zgodnie z kondycją psychosomatyczną pacjenta,
• doskonaleniu wiedzy własnej i umiejętności dotyczących właściwości ziół i roślin leczniczych, uczestniczeniu w szkoleniach, seminariach i konferencjach,
• popularyzowaniu wiedzy o właściwościach ziół i roślin leczniczych w mediach, prowadzeniu kursów, seminariów oraz warsztatów w zakresie medycyny niekonwencjonalnej,
• współpracowaniu z firmami i osobami zajmującymi się uprawą i przetwórstwem ziół i roślin leczniczych, firmami farmaceutycznymi oraz lekarzami.

Kompetencje przydatne do wykonywania zawodu zielarz-fitoterapeuta można potwierdzić (odpowiednimi dokumentami) po ukończeniu:

• kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie kwalifikacji MS.17 Sporządzanie i wytwarzanie leczniczych oraz prowadzenie obrotu środkami farmaceutycznymi i materiałami medycznymi, ujętej w podstawie programowej dla zawodu pokrewnego technik farmaceutyczny i zdając egzamin przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną,
• studiów (I/ II stopnia lub podyplomowych) z zakresu zielarstwa i fitoterapii,
• specjalistycznych szkoleń branżowych i warsztatów związanych z zawodem zielarz-fitoterapeuta.

Biomasażysta jest zawodem o charakterze usługowym, zaliczanym do niekonwencjonalnych metod terapii. Sferą działania biomasażysty jest ciało człowieka postrzegane zarówno od strony fizycznej, jak i energetycznej.

Biomasażysta w swojej pracy:

• bazuje na wiedzy z zakresu anatomii, fizjologii, patologii oraz medycyny wschodniej,
• ustala zaburzenia w funkcjonowaniu psychofizycznym człowieka,
• przed przystąpieniem do zabiegu przygotowuje swoje miejsce pracy,
• dobiera odpowiedni rodzaj terapii i narzędzi,
• wykonuje biomasaż normalizując krążenie energii i procesy fizjologiczne w organizmie człowieka, co wpływa na likwidowanie objawów stresu i przemęczenia,
• relaksuje pacjenta, przywracając wewnętrzny spokój i regenerując siły,
• informuje pacjenta o możliwości wystąpienia po zabiegu ewentualnych objawów przesilenia poprzedzających powrót do zdrowia,
• udziela informacji, jak postępować w sytuacji wystąpienia objawów przesilenia,
• posługuje się technikami pracy z energią ciał subtelnych składającą się na tzw. aurę organizmu żywego,
• propaguje zdrowy tryb życia (ćwiczenia fizyczne, oddechowe, zasady odpowiedniego odżywiania i relaksacji) dla poprawy stanu zdrowia i wzmocnienia sił witalnych.

Zabiegi muszą być wykonane zgodnie ze sztuką biomasażu i dbałością o dobro pacjenta. Biomasażystę obowiązuje dyskrecja oraz przestrzeganie zasad etyki zawodowej.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2018 r.) do podjęcia pracy w zawodzie biomasażysta preferowane jest co najmniej wykształcenie średnie oraz ukończenie kursów i szkoleń z zakresu biomasażu.

Zawód biomasażysta nie jest zawodem medycznym i nie jest wymagany ściśle określony kierunek wykształcenia, chociaż pomocne jest wykształcenie o profilu medycznym lub pokrewnym medycynie.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Atutami przy zatrudnianiu biomasażysty są:

• świadectwo ukończenia niepublicznej szkoły policealnej (bez uprawnień szkoły publicznej) w zawodzie biomasażysta,
• posiadanie certyfikatów i świadectw potwierdzających udział w kursach i szkoleniach z zakresu biomasażu,
• świadectwo ukończenia szkoły średniej poszerzone o kurs biomasażu,
• dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunkach medycznych poszerzony o kurs biomasażu,
• dyplom absolwenta Akademii Wychowania Fizycznego ze specjalnością rehabilitacji i/lub fizjoterapii poszerzony o kurs biomasażu,
• posiadanie prawa jazdy kategorii B.

Chiropraktyk zajmuje się rozpoznaniem zaburzeń w biomechanice kręgosłupa, obręczy biodrowej i obręczy barkowej pacjenta, przeprowadzaniem testów klinicznych do badania kości, stawów i mięśni. Podczas zabiegu, przeprowadzanego najczęściej na stole chiropraktycznym ⁴ lub stole rehabilitacyjnym, usprawnia aparat ruchu poprzez stosowanie różnych procedur terapeutycznych: manipulacji stawów kręgosłupa, korygowania ułożenia kręgów i stawów międzykręgowych oraz stosowanie innych technik ukierunkowanych na tkanki miękkie, w celu zmniejszenia ucisku na nerwy i rdzeń kręgowy. Propaguje i zaleca zdrowy, zgodny z naturą styl życia i ćwiczenia mające na celu profilaktykę dolegliwości kręgosłupa.obro pacjenta. Biomasażystę obowiązuje dyskrecja oraz przestrzeganie zasad etyki zawodowej.

Zawód chiropraktyk nie jest zawodem medycznym i nie jest wymagany ściśle określony kierunek wykształcenia, jednak wskazane jest wykształcenie o profilu medycznym lub pokrewnym medycynie.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Atutami przy zatrudnianiu chiropraktyka są m.in.:

• dyplom potwierdzający pełne kwalifikacje zawodowe w zawodzie pokrewnym technik masażysta w zakresie kwalifikacji MS.01 Świadczenie usług w zakresie masażu, uzyskany po zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• dyplom ukończenia szkoły średniej lub wyższej, w szczególności na kierunkach medycznych, poszerzony o kurs chiropraktyki,
• zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego z zakresu umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu naturopata, specjalizacja chiropraktyka,
• świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski w zawodzie naturopata, specjalizacja chiropraktyka,
• suplement Europass do dyplomu/świadectwa (w języku polskim i angielskim), wydawany na prośbę zainteresowanego przez uczelnie wyższe lub Okręgowe Komisje Egzaminacyjne, lub Izby Rzemieślnicze.
• zaświadczenia zgodne z wzorem Ministra Edukacji Narodowej potwierdzające kwalifikacje w zakresie terapii manualnych, uzyskane po szkoleniu zawodowym w placówce ustawicznego kształcenia dorosłych,
• świadectwo ukończenia studiów podyplomowych z zakresu chiropraktyki.

przygotowywanie za pomocą technik osteopatycznych organizmu do stosowania innych rodzajów naturalnego leczenia;
przygotowywanie za pomocą technik osteopatycznych kobiet do porodu;
przygotowywanie za pomocą technik osteopatycznych organizmu pacjenta do fizjoterapii;
stosowanie technik osteopatii kranialnej osobom po udarach i wypadkach;
stosowanie technik osteopatii kranialnej u dzieci z uszkodzeniami mózgu.prowadzenie działalności dydaktycznej w przypadku posiadania odpowiedniego przygotowania pedagogicznego

W nawiązaniu do otrzymanego e-maila zawierającego pytanie: ,,Czy aktualnie prowadzone są prace w Ministerstwie Zdrowia, które miałyby wpływ, w najbliższym czasie, na zmianę kwalifikacji zawodu osteopaty i uznanie go, jako zawód medyczny?", Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego uprzejmie prosi o przyjęcie poniższego.
Pragniemy poinformować, iż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2018 r. poz. 227 - t.j.), osteopata został sklasyfikowany w grupie 323 - ,,Praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii", pod pozycją: 323010.
Ponadto, należy zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 40 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 - t.j.), świadczenie zdrowotne to działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania.
Jednocześnie informujemy, iż w nawiązaniu do przepisów ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 160 z późn. zm.), osoba wykonująca zawód medyczny - to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. 

Natomiast w obowiązującym porządku prawnym osteopata nie jest dopuszczony do realizacji gwarantowanych świadczeń zdrowotnych, nie ma także regulowanego kształcenia w tym zakresie. W związku z powyższym osteopata nie spełnia przesłanek zawartych w ww. definicji osoby wykonującej zawód medyczny.
Ponadto pragniemy poinformować, iż realizując politykę zdrowotną państwa, Minister Zdrowia kieruje się zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych (EBM) - dowodów takich dostarczają wyniki badań eksperymentalnych oraz badań obserwacyjnych, jak i zasadami oceny technologii medycznych (HTA), co zapewnia przejrzystość i racjonalność podejmowanych decyzji o alokacji środków publicznych. Brak jest takich dowodów w odniesieniu do „zawodu osteopaty".
Zgodnie z obowiązującymi przepisami gwarantowane świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane zgodnie ze wskazaniami wiedzy medycznej z wykorzystaniem metod diagnostyczno-terapeutycznych innych niż stosowane w medycynie niekonwencjonalnej, ludowej lub orientalnej.
Jednocześnie Stały Komitet Lekarzy Europejskich (CPME) podjął w dniu 23 maja 2015 r. stanowisko w sprawie komplementarnych i alternatywnych metod leczenia (complementary and alternative medicine - CAM).
Stanowisko, to zawiera m.in. kilka ważnych stwierdzeń:

- praktyki komplementarne i alternatywne (CAM) nie są medycyną (także szkolenia w tym zakresie nie są szkoleniami z zakresu medycyny); 

- wszędzie tam, gdzie praktyki CAM są stosowane, lekarze muszą informować pacjentów o ich charakterze i zagrożeniach, które są z nimi związane;

- informowanie (a tam, gdzie trzeba także ostrzeganie i ograniczanie możliwości świadczenia szkodliwych usług) o charakterze CAM jest także obowiązkiem państwa;
niektóre szczególnie wrażliwe grupy pacjentów powinny być szczególnie chronione przed niebezpieczeństwami stosowania praktyk CAM;

- ponieważ każda metoda leczenia wywołuje jakiś efekt placebo, także praktyki CAM go wywołują - nie ma jednak dowodów, aby posiadały one jakąkolwiek skuteczność ponad to;

- środki publiczne powinny być kierowane wyłącznie na finansowanie świadczeń, które posiadają udowodnioną skuteczność i bezpieczeństwo.

PME jest organizacją, która ma na celu zagwarantowanie najwyższych standardów praktyki medycznej i promowanie najwyższej jakości opieki medycznej i bezpieczeństwa pacjentów.
Mając na uwadze powyższe Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego informuje, iż aktualnie w resorcie zdrowia nie są prowadzone prace dotyczące zmiany kwalifikacji osteopaty i uznania go jako zawód medyczny."

Ponieważ aktualny standard zawodu Osteopata opisany jest nierzetelnie i sprzecznie z aktualnym stanem prawnym warto wspomnieć o negatywnej opinii nie tylko wystawionej przez Ministerstwo Zdrowia (co cytujemy powyżej) ale i negatywnej ocenie polskich szkół osteopatii wystawionej w interpelacji poselskiej 12155 znak: SPS-023-12155/09. Podsumowanie jest zaś takie: " ...wniosek Towarzystwa Osteopatów Polskich w sprawie rejestracji i wpisania odrębnego zawodu osteopaty do projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych i zasadach uzyskiwania tytułu specjalisty w innych dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia nie został pozytywnie zaopiniowany." czytaj więcej o powodach >>>